Домашниот финансиски сектор добро се справи со глобалните предизвици и уште еднаш покажа дека е отпорен на шокови и има капацитет за справување со кризи, се заклучува во Извештајот за финансиска стабилност за 2022 година. На седницата на Комитетот за финансиска стабилност, одржана на 27 ноември, беше презентиран Извештајот за финансиската стабилност во Република Северна Македонија во 2022 година, а исто така беа разгледани и потребните активности кои треба да се преземат за спроведување на Законот за решавање банки.

На седницата на Комитетот, разгледувајќи ги показателите за различните сегменти од финансискиот сектор во 2022 година, беше нагласено дека финансиската стабилност е успешно одржана и покрај сложените услови на работење на финансискиот систем. Вкупните средства на финансискиот систем продолжија да растат и во 2022 година но со побавни стапки на раст. Вкупниот кредитен раст изнесуваше 9,4%, со што се обезбеди солидна кредитна поддршка и на корпоративниот сектор која забележа раст од 11,5% и на населението со раст за 7.3%. Овие стапки на кредитен раст се значајно повисоки од ЕУ каде тие изнесуваа 4,8%, 6,4% и 3,8% соодветно. Беше констатирано дека и понатаму е ограничена можноста за прелевање на ризиците помеѓу одделните сегменти на системот во услови на задржана едноставна структура на финансискиот систем, мала меѓусебна зависност и отсуство на посложени финансиски инструменти. Резултатите од стрес-тестирањето и посебните оценки и симулации за изложеноста на ризикот од промена на каматните стапки содржани во Извештајот укажуваат дека домашниот финансиски систем има капацитет за справување со шокови од позначаен интензитет.

Остварувањата на корпоративниот сектор во 2022 година беа солидни, пришто речиси сите дејности од корпоративниот сектор ги зголемија приходите од работењето и ја подобрија профитабилноста. Профитабилноста на корпоративниот сектор порасна за 19,8%, по раст од 32,1% во 2021 година. Показателите за конкурентноста исто така укажуваат на подобрена продуктивност на корпоративниот сектор која расте и тоа забрзано втора година по ред. Сепак, ликвидносниот ризик и натаму е клучниот извор на ранливост за домашниот корпоративен сектор и покрај оствареното подобрување на оперативната ефикасност во 2022 година. Финансиските показатели исто така укажуваат и на подобрување на финансиската дисциплина, во услови на забрзување на плаќањето на обврските и побрза наплата на побарувањата на компаниите. Ликвидносните потреби на компаниите во значајна мера беа покриени и со зголемената кредитна поддршка на банките, пришто покрај долгорочните кредити кои вообичаено имаат најголем придонес, во 2022 година, зајакна и краткорочното кредитирање.

Сепак, беше посочено дека неизвесното макроекономско окружување може да биде извор на ранливости за финансискиот сектор. Оттука, и натаму приоритетно е постојаното јакнење на отпорноста на банкарскиот и финансискиот сектор во целина, а во таа насока е и макропрудентниот мандат на финансиските регулатори обезбеден со новиот Закон за финансиска стабилност и макропрудентните мерки кои може да се преземат.

На седницата беше разгледана и Информацијата за потребните активности во врска со Законот за решавање банки. Kомитетот ги констатираше подготвителните активности кои треба да се спроведат од страна на институциите за да законот може да почне да се спроведува во предвидениот рок, односно од октомври 2025 година.

————————————————————————–

Sektori financiar është rezistent ndaj goditjeve, konkludohet në seancën e Komitetit të Stabilitetit Financiar

Sektori financiar i brendshëm u përball mirë me sfidat globale ndërsa edhe një herë tregoi se është rezistent ndaj goditjeve dhe ka kapacitet për të përballuar krizat, ky është përfundimi i Raportit të Stabilitetit Financiar për vitin 2022. Në mbledhjen e Komitetit për Stabilitet Financiar të mbajtur më 27 nëntor, u prezentua Raporti për stabilitetin financiar në Republikën e Maqedonisë së Veriut në vitin 2022, ndërsa u rishikuan edhe aktivitetet që duhet të ndërmerren për zbatimin e Ligjit të Ndërhyrjes së Jashtëzakonshme të Bankave.

Në mbledhjen e Komitetit, duke i rishikuar treguesit për segmente të ndryshme të sektorit financiar në vitin 2022, u theksua se stabiliteti financiar është ruajtur me sukses, pavarësisht kushteve komplekse të funksionimit të sistemit financiar. Totali i aktiveve të sistemit financiar është rritur edhe në vitin 2022, por në mënyrë të moderuar. Rritja totale e kredisë ishte 9.4%, e cila i dha mbështetje solide kreditimit për sektorin korporativ, që shënoi një rritje prej 11.5% dhe për popullatën që u rrit me 7.3%. Këto ritme të rritjes së kredisë janë dukshëm më të larta se ato të BE-së ku ishin përkatësisht 4.8%, 6.4% dhe 3.8%. U konstatua se mundësia e përhapjes së rreziqeve ndërmjet segmenteve të veçanta të sistemit është ende e kufizuar në kushtet e ruajtjes së strukturës së thjeshtë të sistemit financiar, ndërvarësisë së ulët dhe mungesës së instrumenteve financiare më komplekse. Rezultatet e stres testimit dhe vlerësimet e simulimet e veçanta për ekspozimin ndaj rrezikut të ndryshimeve të normave të interesit të përfshira në raport tregojnë se sistemi financiar i brendshëm ka kapacitetin për të përballuar goditje me intensitet më të madh.

Performanca e sektorit korporativ në vitin 2022 ishte solide, ku pothuajse të gjitha aktivitetet e sektorit korporativ paten rritje të të ardhurave operative duke përmirësuar rentabilitetin. Rentabiliteti i sektorit korporativ u rrit me 19.8%, pas rritjes prej 32.1% në vitin 2021. Treguesit e konkurrencës tregojnë edhe për përmirësimin e produktivitetit të sektorit korporativ, i cili po rritet me ritme të përshpejtuara për të dytin vit radhazi. Megjithatë, rreziku i likuiditetit mbetet burimi kryesor i cenueshmërisë për sektorin korporativ vendas, pavarësisht përmirësimit të efikasitetit operativ të arritur në vitin 2022. Treguesit financiarë tregojnë edhe përmirësim të disiplinës financiare, në drejtim të përshpejtimit të shlyerjes së detyrimeve dhe arkëtimit më të shpejtë të të arkëtueshmeve të kompanive. Nevojat për likuiditet të kompanive u mbuluan në masë të konsiderueshme nga rritja e mbështetjes kreditore të bankave, pasi krahas kredive afatgjata, që zakonisht kanë kontributin më të madh, në vitin 2022 u përforcua edhe kreditimi afatshkurtër.

Megjithatë, u theksua se mjedisi i pasigurt makroekonomik mund të jetë burim i dobësisë për sektorin financiar. Për rrjedhojë, është akoma më e rëndësishme të forcohet vazhdimisht rezistenca e sektorit bankar dhe atij financiar në tërësi, dhe ky është qëllimi themelor i mandatit makroprudencial të rregullatorëve financiarë të parashikuar me Ligjin e ri për Stabilitetin Financiar dhe masat makroprudenciale që mund të ndërmerren.

Në mbledhje u rishikua edhe Informacioni për aktivitetet e nevojshme në lidhje me Ligjin e Ndërhyrjes së Jashtëzakonshme. Komiteti i përcakton aktivitetet përgatitore që duhet të zbatohen nga ana e institucioneve, në mënyrë që të mund të fillojë zbatimin e Ligjit brenda afatit të përcaktuar, respektivisht nga tetori i vitit 2025.